Foto's: 31.XII.1994, 3.I.2010
 |
|
| (1) Mipanas — witte cirkel: deze molen; zwarte cirkel: de andere molen |
| aceitero buiten het dorp | aceitero in het dorp |
Het grondplan is rechthoekig. Het meest opmerkelijke is al direct van buitenaf zichtbaar: het enorme verschil in de hoogte van de wanden. De muur achteraan is ruim twee keer zo hoog als de wand vooraan (2, 3). Dergelijke hoge muur is een noodzakelijk kwaad voor de oudere molens die plaats moesten bieden aan een reusachtige prensa de palanca. We vinden dezelfde situatie in de molens van Abizanda en Castilsabás die een van de zeldzame plaatsen is waar de hoofdbalk van de pers in goede staat bewaard is gebleven. Ik wou dat ik hetzelfde kon zeggen van Coscojuela de Sobrarbe de dichtstbije site met eenzelfde soort installatie.
Binnen de wanden is er één grote ruimte zonder verdere verdeling. Naast de ingang is er een rechthoekige container die diende voor opslag van de olijven die lagen te wachten op hun verwerking (4, 6). Aan de tegenoverliggende wand en in het midden van de ruimte zijn verschillende kleinere ronde vaten te zien (5, pilas). Ze dienden om het olie en water mengsel op te vangen en te decanteren om zo zuivere olie te bekomen. In Abizanda zal je ongeveer dezelfde organisatie vinden.
De plaats waar de olijven gebroken werden ligt links van de ingang (6, 9).
In sommige molens zat er op de as nog een trechter (tolva) die voorzag in een gestadige aanvoer van olijven (zie bv de andere aceitero van Mipanas, of in Troncedo). Een schraper duwde de smurrie naar een verzamelput waar ze kon opgeschept worden. De contraptie maakte het mogelijk om door te werken zonder onderbrekingen.
Soms werd een veel kleiner type pers geïnstalleerd (bv. de molen van Sieste). Hier werd de druk opgevoerd door een houten schroef aan te draaien.
Dat waren redenen genoeg om het oude systeem, waarop de ruimte voorzien was, te vervangen door een gietijzeren pers die er nog steeds staat (6, 8).
| aceitero buiten het dorp | aceitero in het dorp |