Molens in Alto Aragón – harinero, aceitero

Sieste

Sieste ligt vlakbij Boltaña. Vind Boltaña op de hoofdweg tussen L'Ainsa en Broto - Torla. Komende uit L'Ainsa linksaf rijden vlak voor je Boltaña bereikt. Kruis de brug richting Margudgued, en neem de eerste weg rechts voor Sieste. De weg meandert eerst door de akkers en klimt dan een heuvel op. Je kan de wagen kwijt bij de afslag naar het dorp. Wandel nu terug tot je een oud pad vindt tussen stenen muurtjes. Loop het pad af en heel spoedig krijg je de vallei van de Río Sieste in zicht met de molen in de diepte. Loop door tot je een punt bereikt waar de helling minder steil is. Let op een aantal grotere platte stenen en een onduidelijk pad dat naar beneden leidt. Daal af in de bedding en loop tegen de stroom in naar de molen.

Foto's: 27.XII.2006

(1) Sieste (zwarte streep) en de molen (blauw).
(12) Ingang van de molen.

We hebben wel eens molens in betere staat gezien. Het dak is weg, de werkvloer lijdt onder weer en wind en de eerste bomen schieten al op. Wil je een mooie olijfbreker en ditto pers zien, ga dan eerder vandaag dan morgen.
De molen staat evenwijdig met de rivier. De ingangsdeur zit in de helft van de voorgevel die dichtst bij de rivier ligt (12). Alle apparatuur staat aan diezelfde kant die verschillende meters langer is dan de andere helft (zie foto 2).

(13) Deurpost met inscripties.
De tekst boven de deur is moeilijk te lezen. Hier komt wat we konden ontcijferen:


JHS
AÑO 1807
 
JUAN ALIBAS : JUAN GIL : FRAN AIBAS : JpHSARRAIO

Noot 1: JHS staat voor Jesus Christus en JpH voor de naam José.
Noot 2: De pers (22) draagt hetzelfde jaar 1807.

Van bij de deur krijg je een goed overzicht van de inrichting van de werkvloer (14, 15). Je komt binnen in het breedste deel van de molen. De pers staat in de linker helft (rivierkant) dicht bij het midden (14). Een deur in de muur geeft toegang tot een kleine aparte ruimte, waarvan ik niet kon uit maken waarvoor ze diende. De andere kant van de ruimte (15) diende wellicht voor opslag en om water te verhitten.
De pers is van het type dat minder plaats in neemt op de vloer en ook niet zo hoog is als de typische prensas uitgevoerd als een enorme hefboom - bv. Trillo, Castilsabás, Coscojuela. Andere molens met compacte pers zijn bv. Almazorre (ook in hout), Troncedo, Centenera, en Mipanas.
De kop van de pers draagt het opschrift AÑO 1807 (22). In Palo hebben we ooit hetzelfde jaar gezien.

(14) Interieur rivierkant.
(15) Interieur vijverkant.

(16) Pers rivierkant.
(17) Pers vijverkant.
(18)

Loop voorbij de pers naar het deel van de molen aan de overzijde van de deur. Deze sectie is maar half zo breed als de rest (14). De vloer is het dak van de cárcavo's.

(19) Molensteen - harinero deel.
(20) Balsa met ruello.

Cárcavo links.
Cárcavo rechts.

Eerst zul je de balsa met ruello (20) vinden. Dit is de plek waar olijven geplet werden in voorbereiding op de eigenlijke persing. Het is één van de vroege modellen —In Trillo vind je er nog één en in Troncedo een meer moderne versie— afgeboord met natuurstenen platen die bijna perfect tegen elkaar passen (21). Onthoud ook dat dit een van de weinige ruellos is die aangedreven wordt met waterkracht.
Verborgen in de verste hoek ligt een koppel molenstenen onder het mos (19). Het zijn ook oudere modellen uit één stuk, niet samengesteld uit kleinere stenen zoals de nieuwere types. Andere spullen van een harinero hebben we niet gevonden. Aan de bemeten ruimte te zien, was de bloemmolen wellicht niet erg belangrijk. Misschien maalden de stenen alleen maar een beperkte hoeveelheid dierenvoer.

(21)
(22) Jaar 1807 op de prensa.

Meer over deze molen in: A la búsqueda de molinos: Un molino en Sieste
el Gurrión II.2019, N° 154, p48-52 — Download PDF (Spaans)

Vorige stop - aceitero pad - Volgende stop
Path: Home / Alto Aragón: oude molens / Sieste
Inleiding
Leer hoe een molen werkt
Bezoek de molens; catalogus
Literatuur en andere websites
© en e-mail: