Ribera de Vall

Ribera de Vall is een klein en afgelegen dorp in de Ribagorza. Van Pont de Suert rij je naar het zuiden richting Lerida. Je rijdt langs het meer, passeert Sopeira met zijn klooster van Alaón en bereikt uiteindelijk een afslag naar rechts. Die moet je hebben. —Je weet dat je te ver bent als je op de afslag naar Arén stuit.— Een smalle weg brengt je naar Rivera de Vall. De weg kruist de rivier vlak voor een haarspeld die omhoog leidt naar het dorp. Parkeer de wagen en loop tegen de stroom in het rivierbed. Enkele minuten later zie je je doel al.

De molen ligt op de Barranco de Sobrecastell die naar de Río Noguera Ribagorzana stroomt. Deze vormt de grens tussen de provincies Huesca en Lerida.

Foto's: 24.vii.2008

Deze molen verdient écht beter. Helaas is het dak ingestort en heeft daarbij ook de eerste verdieping meegesleurd. Tussen het puin liggen voldoende resten die ons vertellen over een goed uitgeruste werkplaats.

We herkennen een kraan om de stenen te lichten, enkele zijplanken van de steenkist en onderdelen van een oude korenzifter (3, 4, zie ook Yésero).

De werkplaats mag dan wel verloren zijn, toch blijft de molen van Rivera de Vall een bezoek waard: de waterwerken zijn immers belang- en indrukwekkend.

De molen leunt tegen de vijver die gelijk ligt met het dak (1, 8). De embalse is enorm. Je krijgt een goed beeld van de grootte in 8 waar de hele site in profiel getoond is. De witte streep wijst naar de molen en de rode toont een volwassen persoon.

De molenvijver ligt binnen aarden wanden (9) die taps naar de molen toe lopen. Daar zijn de wanden met grote stenen afgeboord (10). Het smalste punt is toch wel opmerkelijk wegens de half open cubo (drukput). We hebben eenzelfde constructie gevonden in Ara en ook bij de molino de Morana (met uitleg over de functie).

Het water verlaat de cubo een tweetal meter onder de vloer van het meer. En dit brengt ons bij het inner sanctum van de constructie: de cárcavo.

De uitlaat lag verborgen achter doornige struiken onder de oostelijke wand (6). Maar we zijn zelden op pad zonder de nodige instrumenten en het heeft niet lang geduurd voor de opening vrij was (7) zodat we er in konden kruipen.

Te cárcavo is een ruime en goed bewaarde schatkamer (11). In de diepte tegen de achterwand (12) rust een wiel met houten schoepen (14). Een niet minder mooie botana groeit uit de muur (13) en is aan de top afgsloten met een klep die op en neer schuift om de kracht van het water te regelen.

Let op de vork (14) die de regelstaaf voor de klep op zijn plaats houdt. In geen enkele andere molen van de streek heb ik zoiets ooit gezien!

Enkele andere molens met houten wiel: Serrate (as ook in hout); Ainielle; Alins.