Javierre de Olsón

Javierre is gemakkelijkst te bereiken via de hoofdweg tussen L'Ainsa en Barbastro als je in Mesón de Ligüerre de Cinca afslaat naar Lamata. De smalle weg naar Olsón brengt je ook naar Javierre. Loop naar de Río Susía toe, steek de rivier over en je bent er. Een weg om veel beter van het landschap te kunnen genieten is om vanuit het noorden te komen, wandelend vanuit Castejón de Sobrarbe. Zorg voor een kaart en een verrekijker: de streek is heel rijk aan vogels. De molens krijgen hun water uit de Río Susía.

Foto's: 05.III.2003

waterwerken

onderste harinero

bovenste harinero

aceitero


	Overzicht van de site zwarte pijl wijst bovenste harinero.		ingang van de bovenste harinero links: de muur van de watervoorraad

De bovenste harinero leunt tegen de muur van de embalse die tot aan het dak van de molen reikt. Het dak viel in en de werkplaats is een puinhoop met enkele resterende werktuigen in het rond verspreid. Let op de ronde guardapolvo en de gave torno.

Een torno is een typisch instrument voor plaatsen waar brood werd gebakken - bakkerijen, grote familiehuizen en verschillende molens (e.g. Castillazuelo, Centenera, Yésero, etc.)

Een torno is een zeefmachine om de bloem in drie fracties te splitsen : zeer fijn (minudillo), fijn (cabezuela) en grof (tercera) overeenkomend met de drie kleppen op de zijkant. Uit een van de korte zijden steekt een zwengel die verbonden is met een as die hellend tussen de twee korte zijden gemonteerd is. Op die as zit een achtkantig prisma. Dit prisma is bekleed met gaas met voor elke fractie een andere maaswijdte. Kleine houten hamertjes binnen het prisma verhinderden dat de bloem samenklonterde.


	werkplaats is nodig opgeruimd		torno = builmachine

De vegetatie moet danig bewerkt worden voor je de cárcavo in kunt, maar achteraf zal je het beslist de moeite waard vinden.

De cárcavo is heel diep en ruim en bevat slechts een enkele rueda. De botana (spuitkop) zit op een vooruitstekend deel van de achterwand. Het lijkt heel sterk op de situatie in de molino Villacampa van Mondot in dezelfde vallei.

Het grote verschil is het materiaal van het wiel : metaal in Mondot en hout hier.

outlet

rueda, botana en levador


	ruime cárcavo		detail van de rodezno uit hout

			Houten wielen hebben we maar zelden aangetroffen (bijv. Ainielle, Torrolluala) en in zo'n gevallen werden we of op afstand gehouden door een beschermend rooster, of het wiel was in stukjes uiteen gevallen. Dit wiel hier is in perfecte staat en je kan er vlak bij om te genieten van het fijne vakmanschap. Let vooral op de vorm van de schoepen. Het water verdween langs een breed kanaal dat uitkwam bij de onderste molen enkele meters verderop (verborgen achter de struiken.).
	Cárcavo kijkt naar de onderste molen

waterwerken

onderste harinero

bovenste harinero

aceitero

		Inleiding Leer hoe een molen werkt Bezoek de molens; catalogus Literatuur en web-links © en e-mail:
	Path: Home / Altoaragón: oude molens