Lecina

Lecina ligt in het oosten van het Parque de Guara en dicht bij de beroemde Cañon del Vero. Neem uit L'Ainsa de weg naar Guaso, Arcusa, Barcabo. Blijf op de hoofdweg (niet afslaan waar Lecina aangeduid staat) tot aan de parking voor de canyon. Wandel naar beneden, steek de Río Vero over, volg het pad naar links. De molen ligt diep in de canyon.

Illustraties: januari 1994, december 1998

(1) Watermolen met embalse.

(2) Achterwand met Río Vero.

Deze molino moderno is de enige graanmolen - van de oorspronkelijke drie - die nog overblijft, en zeker een bezoek waard. Al was het maar om van de omgeving te genieten. De toestand van het gebouw gaat snel achteruit. Sommige mensen zouden beter trachten de molen te redden in plaats van bordjes te plaatsen.

Damián Peñart y Peñart vertelt de geschiedenis en toont twee mooie oude foto's.

Net voor de Spaanse burgeroorlog werd de molen uitgebreid met een centrale. Die zou Lecina voor 40 jaar van de nodige electriciteit voorzien. Na de emigratiegolf van de jaren 1960, bleef de molen achter zonder molinero. Voor een tijdje bleef de molen enkel 's nachts electriciteit genereren, maar kort daarop werd ook dat stopgezet.

(3) Harinero.

(4) Gesloten uitlaten in achterwand.

De krachtcentrale bevindt zich in het lage (linkse) deel van het gebouw (rode pijl). We vonden sporen van een mogelijke centrale in het meest rechtse deel ook. De middelste kamer was wellicht de graanmolen (gele pijl & foto 3). Er is een invoerkanaal vanuit de balsa en achteraan vinden we twee (nu afgesloten) uitlaten (4).

Een turbine bevindt zich in de ruimte onder de meest rechtse kamer (5). Aan beide uiteinden van de as zit een wiel. Eén drijfriem (links) loopt naar de lege kamer erboven en een andere (rechts zichtbaar) naar de tweede kamer (3).

(5) Turbine onder rechtse kamer.

(6) Azud (dam) en begin van kanaal.

De balsa wordt gevuld via een canal dat circa twee meter boven de rivier ligt en vertrekt aan de dam (azud) ongeveer 100 meter stroom opwaarts. Eigenlijk heeft de molen ook nog een bovenste embalse achter de stevige en gebogen azud. Vergelijk eens met de dam van de molen in Samper.

We deden nog een leuke vondst in de Río Vero zelf (ongeveer in het midden van foto 7). Een rij oude houten palen verraadt de plaats van een vroegere, veel eenvoudiger gebouwde azud (10). De lijn loopt op de rotsen naast het water door als een rij gaten (11).

(7) Dam met eerste embalse.

(8) Uitlaat van centrale.

(9) Deur om reservoir leeg te laten
Blauwe pijl in (1).

(10) Resten van oude dam.

(11) IJdel wachtend op een paal.

(12)

(13)

De centrale (rode pijl in foto 1) is leeg op enkele isolatoren (13) na, en een verbrande contraptie, wellicht een transformator (12). Er is een diepe put waar de turbine woont met enkele regelingen die van boven uit konden bediend worden.

Langs het pad dat van de weg naar de molen afdaalt vinden we enkele palen - met isolatoren en resten draad - die met moeite overeind blijven.