Erdao

Erdao is wel wat afgelegen, maar een bezoek aan deze site gecombineerd met de molen van Centenera en het castillo van Fantova zorgt vast voor een geslaagde dag.
Verlaat Graus in de richting van Campo en Castejón de Sos. Rechts af voor La Puebla de Fantova. Laat het dorp links (eigenlijk rechts) liggen en ga door naar Centenera. In de laatste bocht voor deze molen naar rechts op een grint en modderweg. Je rijdt eerst langs wijngaarden, dan percelen met groenten en je zal uiteindelijk de Barranco de la Ribera moeten kruisen. Geen paniek, 't gaat vlot —ten minste bij droog weer. Je rijdt nu langs het riviertje en wint langzaam aan hoogte tot je een plateau bereikt (1). Rechtdoor voor Bafaluy, maar wij moeten links-af. Je komt spoedig aan een pila (2). Tijd om uit te stappen.

Foto's: 24.V.2007

(2) Pila = stenen olievat.

Kijk uit voor een vergeten spoor dat noordwaarts leidt. Na enkele minuutjes wandelen ontdek je de ruïnes van de molen (3). Het dak bezweek onder de last van de tijd en verschillende muren sneuvelden mee.

Ondanks de bedroevende toestand kunnen we er nog de belangrijkste delen van dit type molen herkennen.

Twee kleine hokjes tegen de oostelijke muur (5) waren wellicht voorraad kamertjes (zie bv. Troncedo of Trillo (foto 10))

De pers domineert de rest van de ruimte (4). We herkennen het goede oude type dat gemaakt is uit enorme houten balken (zie Castilsabás voor een mooi voorbeeld.) De bovenste helft van de hoofdbalk is door-rot (6) en dat geldt binnenkort ook voor de rest. Ik kon geen datums of andere inscripties vinden; naar mijn gevoel eerder ongewoon.

Duik onder de horizontale balk (voorzichtig) om een grote schijf aan te treffen (9). Deze schijf rustte op de stapel van matten afgewisseld met olijfmoes en bracht de druk van de pers er op over.
De kop van de pers heeft erg afgezien maar de caracol, de schroef, aangedraaid om de druk te verhogen is nog goed zichtbaar (8).

De niches in de westelijke muur (4, 7) bieden elk ruimte aan een voorraadvat. Net als in veel molens zijn ze met tegeltjes afgeboord (vaak rood, soms wit).

Als je goed kijkt merk je op dat elk individueel tegeltje concaaf is! De eerste keer dat ik zoiets zie.