Dank zij het initiatief, en het harde werk, van inwoners van Aguinalíu
verzameld in de vereniging
Aguinalíu Activa, is de site van de almazara, die bijna
helemaal verborgen lag onder puin en vegetatie (zie ons
verslag uit 2013),
schoon gemaakt (1). Het is nu mogelijk om een goede indruk te krijgen van de plaats en de eigenschappen
van de uitrusting.
De indrukwekkende
cantilever pers trekt direct alle aandacht naar zich toe, maar er is meer te ontdekken.
Van links naar rechts in (1) herkennen we eerst de zone waar de olijven gemalen werden (zie ook 2, 3).
Dan komt de stookplaats met rechts ervan een vat voor heet water (4). Daarna hebben we
de pers, vergezeld van decanteervaten (5 – 7). Tenslotte het stenen gewicht, de quintal
, met een
houten schroef.
De zona de trituración (2), het bed waar de
olijven werden gebroken, had zijn eigen kamer in het geheel.
De diameter van de maalzone is 360 cm. Dit is aan de ruime kant; de meeste platforms
zijn kleiner. De rollersteen meet 150 cm ∅: vrij groot, maar toch een ietsje
kleiner dan de 160 cm in enkele andere molens
(bv.
Banastón,
Buera – Los Corrales).
De boord van de pletzone (3) verdient een grondige blik.
De rand is gebouwd uit conglomeraat die zorgvuldig op maat is gekapt.
Merk op dat de stenen min of meer wigvormig zijn. De top is het dikst en de stenen worden geleidelijk aan dunner
naar beneden toe.
Oliemolens gebruiken warm water tijdens de extractie en daarom
is er in elke oliemolen een vuurplaats en een watervat aanwezig.
Wat volgens mij de stookplaats was (4) bevindt zich in de grote werkruimte naast de pers (ter hoogte
van het kantelpunt).
Naast het vuur is een vat gebouwd uit beton. De binnenkant is bezet
met geëmailleerde tegels (4). Het is opmerkelijk dat de bovenkant twee gootjes vertoont waardoor
water dat overloopt op de voeten zou terecht komen van iemand die aan het vuur bezig is.
Enkele treedjes voeren naar het platform met de pers (4 rechts, 1 links).
De hefboom van de pers (1, 5) is samengesteld uit 4 balken.
Vier balken komt het meest voor, maar het gebeurt dat de hefboom is samengesteld uit 6 (als in
Mas de Ribera – Arén) of slechts 2 (als in
Castarlenas) kleinere balken.
Soms zijn de stammen nauwelijks bewerkt, maar hier is elke aparte balk bijzonder goed ontschorst,
gekant en getrimd. ter hoogte van het kantelpunt is de samenstelling verstevigd met metaalbanden
die een soort harnas vormen (5).
De
marrano (7b) is ernstig verweerd en het is moeilijk om
te weten hoe de oorspronkelijke vorm was. Het was wellicht een eenvoudig vierkant vlak; niet een
schijf als in verschillende andere molens.
De marrano brengt de druk van de hefboom over op de stapel matten geladen met olijvenpasta.
De matten werden gestapeld op de regaifa (7a), een ronde steen met een goot rondom en een teut
die het olie-water mengsel afvoert naar het eerste decanteerbekken (7e).
De olie vloeit van het eerste vat (7e) via een korte goot (7c, 6) over in een
andere container in de vloer van de werkplaats (6, onder het pallet naast 7c). Dit vat in de grond is bezet met rode email tegels (6).
