Fuendecampo

Fuendecampo is op de weg van L'Ainsa naar Campo. De afslag is aangeduid.
Rij het dorp in en neem de tak naar links. Laat de wagen op het dorpsplein. Zoek het oude pad (en grintweg) aan de zuidkant van het dorp. Het leidt omlaag naar de molen. Je kan ook afdalen naar de rivier en stroomafwaarts (naar het westen) lopen. De cirkel op de kaart toont de plaats van de molen: blad 212 van het Spaanse Instituto Geográfico y Catastral - 2a edición 1952. De molen is een eenvoudige constructie die niet opvalt in het geërodeerde landschap langs de Río Lanata.

Foto's: 21.xii.1998, 06.xi.2011

(1) Molino de Fuendecampo verborgen in een bocht van de Río Lanata — 2011

(2) Deels ingestort en overgroeid — 1998

In 1998 toen we deze molen voor het eerst aandeden, was er nauwelijks in te komen door het puin en de overvloedige bramen (2). Het werd echter snel duidelijk dat het ingestorte deel later was aangebouwd, wellicht om tijd bij de molen met wat meer comfort te kunnen doorbrengen.
De stenen (4) lagen gezond en wel in het stuk dat nog stevig overeind stond. Het kostte ons wél verschillende uren om de cárcavo vrij te maken (voor = links in 2, na = 10).

In 2011 was het puin weg, de cárcavo was dicht om ongevallen te vermijden en de plek was beveiligd tegen zwervend vee.

(3) De site is opgeruimd; alleen de eigenlijke molen is bewaard — 2011

Het voorgeborchte is afgebroken, maar de blekere stenen op de voorgevel (3) verraden nog de grootte ervan.

Alhoewel er 2 deuren zijn, is de ruimte er achter niet opgedeeld. Oorspronkelijk was dat vast anders. De stenen liggen achter het raam en de deur in het midden van de façade.

De bank met de stenen (4, 5) neemt nagenoeg twee derden van de achterwand. De rest van de wand, achter de houten poort, is ingenomen door een trog. De muur achter de bank is bepleisterd en gevoegd. De rest (1/3) van de wand is niet afgewerkt. Er moeten twee afgescheiden ruimtes geweest zijn: de eigenlijke molen en een schuilplaats voor de lastdieren: een algemene inrichting bij kleine molens (bv. Bara).

(4) De werkplaats in 1998; stenen: 130 cm ∅

(5) De werkplaats in 2011

Naast de gebruikelijke wanorde vinden we in de werkplaats een steentafel met twee steenkoppels (4, 5). De stenen zijn monolieten met een diameter van 130 cm. De lopers zijn 20 cm dik.

Merk op dat bij al die veranderingen aan de buitenkant, de inhoud ongemoeid bleef. Er is nauwelijks verschil met de situatie van 13 jaar geleden (vergelijk 4 en 5)!

(6) Molino Arinero

(7) Is het Año 1909? Let op de kruisen.

Net als vele andere molens in de wijde omgeving (zie bv. Foradada, Solanilla, Abellada), is ook deze beschermd door verschillende tekens rond de ingang: talrijke kruistekens, levensbloemen en moeilijk te ontcijferen krabbels (7 - 9).

Er zijn ten minste twee jaarmerken. Eén op de deur — 1817 (8) — en een andere — wellicht 1909 (9) — op een randsteen. De fraaie azulejo (6) die ons vertelt dat dit een graanmolen is, is het melden waard. Het is een zeldzaam stuk en in vrij goede conditie (het exemplaar in Nueno voer slechter).

(8) De deur overladen met kribbels; 1817 springt er uit.

(9) Deurpost vol met allerhande tekens.

(10) De mond van de cárcavo — 1998

(11) De uitlaat is nu gedicht — 2011

(12) Cárcavo met één arbol

Verborgen achter een vrij smalle mond ligt een cárcavo met genoeg plaats voor twee wielen, voor elk koppel één. De cárcavo is bijna vol met slib waar slechts een enkele as nog boven uit komt (12).

Toendertijd, in 1998, was er een open kanaal dat het water terug bracht naar de rivier zo'n 50m verder. Nu zijn de cárcavo en het kanaal toe (11).

Kijk er naar hoe je wil — de grootte, de kwaliteit van het metselwerk (13), de wanden van 0.5 m dik die tot aan de top van het dak reiken (14) — de molenvijver is en blijft indrukwekkend.

(13) Wanden van de vijver convergeren naar de saetín

(14) Vijverwand gezien vanaf het noorden

(15) De molen, gezien van het zuiden, met de aangebouwde voorkamer — 1998

† Let op het verschil in de dakbedekking: zuid = losas of platte natuursteen; noord = gebakken pannen (14)