Labuerda

Labuerda ligt langs de weg van L'Ainsa naar Bielsa en de Franse grens. De molen ligt ten noorden van Labuerda, in een bocht van deze weg bij de plaatselijken bekend als de curva del molino. De aceitero staat in de bedding van de rivier net onder de harinero.
Beide molens krijgen water uit de Río Cinca.

Foto's: X.1995, XI.2002, XII.2009

harinero, central eléctrica:

buitenkant

binnenin

aceitero

(1) Molen in 1995

(2) Molen in 2002

(3) Kanaal achteraan de molen

Bij ons eerste bezoek in 1995 was de deur open en de ruimte was leeg met nauwelijks iets dat herinnerde aan de activiteiten van weleer. Ik nam toen geen foto's van de binnenkant en keerde verschillende keren terug om dat te corrigeren. Pas in augustus 2011 vond ik de deur weer open.

Achteraan het gebouw bevinden zich brede kanalen met valdeuren (3). Alles was — de laatste keer nog altijd — prima onderhouden. Dat zal wel zijn omdat het kanaal het irrigatiesysteem van de moestuinen van het dorp moet voeden.

(4)

(5) afvoer; mond van de cárcavo

(6)

Eertijds (†) was het systeem van bevloeiing een voortdurende zorg. Er waren altijd problemen wegens de grillen van de rivier. Elke keer waren aanpassingen nodig aan de ingang van het kanaal — lager om nog genoeg water binnen te krijgen, of hoger om overstroming te vermijden.
De voorzitter van het molencommittee dicteerde wie er moest gaan en wanneer. Het was bijzonder hard werk zeker tijdens de winter: in koud water diep tot het middel. Het houtvuur op de oever bracht weinig soelaas.

De molen werd ingehuldigd op 20 april 1908 (‡). Een jaar eerder (16 maart 1907) hadden vier bewoners de Sociedad Molino Harinero de Labuerda gesticht. Ze wilden een constructie op richten waar plaats was voor een graanmolen en een generator voor electriciteit. Dat lukte hen en op die feestelijke dag in 1908 stond het gebouw er uitgerust met een turbine, twee dynamo's, de bijhorende instrumenten en een koppel molenstenen. De generatoren leverden gelijkstroom (DC). (Zie ook de molen van Nocito waar het licht kwam in maart 1926, ook dankzij lokaal initiatief.)

(7-8) enkele oude stenen vonden een tweede leven naast de aceitero

harinero, central eléctrica:

buitenkant

binnenin

aceitero

	†	Mariano Coronas Cabrero —1991— El más viejo del lugar. Revista El Gurrión - Labuerda: 43-44, pp 13-16 Interview over leven en werk in het begin van de 20ste eeuw. De ondervraagde was geboren in 1903.
	‡	Joaquín Pardina Bielsa —2003— El Molino de Labuerda cumplirá pronto el siglo de existencia. Revista El Gurrión - Labuerda: 93, pp 18-20 Interessant artikel dat verhaalt hoe Labuerda electriciteit kreeg in 1908.