Bernués

Bernués is een dorp dat ligt in de Jacetania streek ten zuiden van Jaca. Uit Jaca de A-1205 nemen naar Santa María de la Peña. De weg is smal en met talloze bochten en het kost bijna een uur voor de 28 km tot Bernués. Na een scherpe bocht naar rechts zal het dorp in de verte zichtbaar worden. Een ietsje verder staat een bord met JacetaniaSan Juan de la Peña er op aangegeven. Op dezelfde plek, aan de andere kant van de weg, begint een spoor dat naar beneden leidt naar de Ermita de San Alejandro en de molen. Laat je voertuig achter en loop het pad af. De molen ligt op de Barranco del Río Moro.

Foto's: 03.I.2013

Eerste molen

De motor

Tweede molen

(1) De molen (rechts) is nagenoeg onzichtbaar in het landschap.

Beneden kan men twee constructies vinden (1): de molen en een gebouw dat wellicht beschutting bood aan enkele beesten. Deze stal heeft een dak van golfplaten en binnen zijn er enkele stukken van de molen opgeslagen: o.a. de steengalg (grua) en enkele staven.

De luchtfoto (8) toont dat de molen zelf (2) vrij groot en in de jaren 1980 nog min of meer intakt was. Tegenwoordig is het een leeg karkas: het dak kwam neer en het puin maakt het onmogelijk om binnen te gaan en te zoeken of er nog wat herkenbaars ligt.

(2) Voorgevel; de waterinlaat (11) is net zichtbaar in de linkse muur tegen de hoek.

(3) De voorgevel

(4) Hoofdingang

De voorgevel heeft een raam in de top en twee andere (waarvan één blind) op de eerste verdieping met de woonst van de molenaar. We konden geen ramen ontdekken op het gelijkvloers.

De latei (7) van het raam (5) in het midden van de façade (3) vertoont enkele moeilijk te ontcijferen inscripties. De belettering is onduidelijk en het lijkt er op dat der twee lagen zijn, ofwel dat sommige karakters herwerkt werden. Dit is wat ik er van maak:

ANDRES LA COSTA
S ANO DE 179?

De ingang is vrij breed en afgeboord met grote stenen. Midden boven de latei is een glazuurtegeltje met een Romeinse cijfer I ingemetst: het huisnummer. Op de latei zelf is een rechthoek gegraveerd met er in de tekst ANO 179? . Twee keer tegenslag: op beide lateien is het laatste cijfer onduidelijk. Het kan een cijfer 1 zijn. De linkse deurpost draagt een beschermend kruisteken in het bovenste derde.

Op de deur zelf is een metalen plaat (6) bevestigd. De plaats is bedekt met roest, maar het is toch nog mogelijk om te lezen dat het om de verzekeringsmaatschappij Hermes gaat.

(5) Raam op 1ste verdieping

(6) Op de voordeur: plaat van de verzekering

Asegurado en "HERMES"
compañia anonima
Española de Seguros

(7) Inscriptie op de latei van (5)

(9) De molenvijver

De molenvijver is nog herkenbaar in het landschap. Het is een vlak stuk zonder struiken (9). In de luchtfoto van 1980 is de vijver goed zichtbaar als een omgekeerde driehoek net boven het gele punt (8). Het is niet duidelijk hoe het water van het smalle einde van de vijver bij de molen kwam. De plaats waar het water de molen binnen stroomde is zichtbaar als een boog (11) in de oostwand vlakbij de hoek met de voorgevel (2).

Het pad naar de Ermita de San Alejandro ligt op en naast het vroegere kanaal. Alhoewel ik geen duidelijke dam kon vinden, was die wellicht op de plek van een kleine waterval (10) in de Bco. del Río Moro. Precies daar is er ook een stenen muurtje dat heel goed het begin kan zijn van het kanaal.

(10) Dam met begin van canal

(11) Ingang voor het water

Er zijn nog andere resten van waterwerken (12), maar het is niet duidelijk waarvoor ze dienden. Het muurtje is gebouwd in het riviertje ter hoogte van de molen en kan daarom van geen nut geweest zijn voor het eigenlijke molenbedrijf.