Molens in Alto Aragón - harinero
Loporzano
Loporzano is een dorp in de
Hoya de Huesca streek. Loporzano is goed te bereiken vanuit Huesca stad over de hoofdweg (N-240) naar Barbastro.
Je bereikt vrij snel een afslag naar Loporzano (A-1227). Eenmaal daar, niet het dorp inrijden, maar wel rechtdoor tot aan het bushokje.
Links naar het gemeentelijk zwembad en daar een plekje vinden om te parkeren.
Van hieruit het pad aflopen naar het uitzichtpunt (mirador) en de oude wasplaats (antiguo lavadero).
Let op de afslag (na ca. 800 m) waar het pad naar de wasplaats naar links gaat.
Je bereikt de lavadero na ong. 1.3 km. Ga door en volg het spoor naar beneden in de vallei van de Río Flumen.
Nog ong. 1 km meer en je bent aan de molen (1).
Illustraties: 03.iii.2019
(1) De molen site met de centrale links en de graanmolen in het midden achteraan.
De site is een complex van vier gebouwen rond een centraal plein. De twee grootste zijn de constructies die ons interesseren. Links (1) zien we de elektriciteitscentrale. In het gebouw midden achteraan bevinden zich de graanmolen en de molenaarswoning (6, 7).
De molen is gebouwd naast de Río Flumen, maar beschikte niet over de rechten om het water op te houden. Er is dus geen molenvijver en de molenaar was volledig afhankelijk van de rivier. De Flumen heeft een zeer onregelmatig debiet met af en toe plotselinge stormvloeden, maar is ook een van de rijkste waterlopen in de regio.
(2) Diario de Huesca, 11.iii.1896
(3) Diario de Huesca, 30.viii.1918
Door de jaren heen hebben we de molen meerdere keren zien opduiken in de kranten (2, 3) met de boodschap
dat de molen nu dag en nacht draait
. Het is interessant om te weten dat er ook een varkensbeer bij de molen verbleef (2) en dat dit voldoende bekend moet zijn geweest om te vermelden dat het dier naar een boerderij was overgebracht.
Dus ondanks er geen vijver was, lijkt er voldoende water beschikbaar geweest te zijn om dag en nacht te kunnen werken.
De dam, el azud de Tierz, ligt ongeveer 1,3 km stroomopwaarts van de molen en is het begin van het irrigatiekanaal
van Tierz, verder naar het zuiden.
(4) Einde van het kanaal; de muur achteraan is de bovenverdieping van de graanmolen.
Let op de weerkaatsing van het water in het irrigatiekanaal van Tierz zichtbaar rechtsonder.
Het kanaal (4, 5) is breed en diep. Het uiteinde van het kanaal is bedekt met een betonnen dak en heeft twee uitgangen: rechtdoor gaat het naar de elektriciteitscentrale en het hek aan de linkerkant is voor de graanmolen.
Het kanaal eindigt ter hoogte van de tweede verdieping van de molen, waar zich de woonvertrekken (6) bevonden. Een deur in de achterwand maakt het gemakkelijk om vanuit de woonkamer naar het kanaal te komen. Binnen leidt een trap naar beneden naar de plek waar de molenstenen rusten (7).
(5) Verdieping met zijn ingang en de schouw van de haard zichtbaar in 6.
(6)Verdieping gezien vanaf de ingang zichtbaar in 5.
(7) Werkplaats beneden: één steenkoppel met kraan.
De werkplaats op de begane grond (7, 8) is één grote puinhoop met afval en brokken van het dak en de bovenste verdieping. Het lijkt erop dat er oorspronkelijk twee paar stenen aanwezig waren. Tegenwoordig leidt op de plaats waar mogelijk het tweede paar heeft gelegen een houten trap naar de bovenverdieping (achteraan in 7).
Afgezien van het overgebleven paar stenen (∅ 130 cm) en de kraan (7 in het midden) konden we geen gereedschap of ander materiaal vinden.
De deur links op foto 7 leidt naar het onderhuis, maar de trappen waren in zo'n slechte staat dat ik ze niet durfde af te dalen.
(8) Steenkist met één koppel stenen ∅ 140 cm
(9) Oude molensteen ∅ 130 cm
Buiten is een buiten gebruik gestelde steen (9) te vinden. Het is een puddingsteen met een diameter van 130 cm, iets kleiner dan de modernere steen binnen.
