Molens in Altoaragón - harinero, central eléctrica

Espés bajo

Espés bajo is tegenwoordig gemakkelijk te bereiken vanaf de hoofdweg tussen Castejón de Sos en Pont de Suert. Vanuit Castejón moet je eerst de Collado de Fades (bijna 1500 m) overwinnen en dan uitkijken voor de afslag naar Abella en Espés. Het dorp van Espés bajo niet inrijden. Neem de weg die in de vallei leidt. Op een bepaald punt kruist de GR die weg. Volg de merktekens naar het westen en je bereikt weldra de molen. In het waarschijnlijke geval dat je de GR mist, kan je naar beneden rijden tot waar de smalle we de rivier kruist. Loop nu tegen de stroom langs het water en je ziet spoedig de molen. De molen kreeg water uit de Barranco de Espés.

Foto's: 16.VIII.2007

 
(1) Espés bajo — pijl toont ongeveer de plek van de molen in de vallei
 
(2) Molen gezien vanaf de rivier - voorgevel (3) Molen vanaf de GR - achterkant
 
De dam is gemakkelijk te vinden. Loop naar de achterkant van de molen en het Grote Route Pad (5). Volg het pad naar het westen. Aan de rivier loop je tegen de stroom in. Je zal de nederige dam vrij snel aantreffen verborgen onder de struiken. Het is een fijne wandeling en het landschap nodigt werkelijk uit om de omgeving wat grondiger te verkennen. Vanaf de dam vertrekt een ondiep kanaal naar de molen. Alleen het eerste stuk voert nog water en voedt een weelderige vegetatie. Bij de molen neemt het kanaal een bocht, duikt onder het pad (5) en opent dan in het spaarbekken (6).

De vijver is vrij groot en dat zal geen toeval zijn. Eerst zijn er de twee dorstige turbines (8).

(4) Azud, of dam, verborgen onder de vegetatie (5) Kanaal net voor de vijver
 
Daarbij voerde de rivier Espés —het is eerder een beek— waarschijnlijk nooit genoeg water om te moler de fila. Moler de fila wil zeggen dat het water naar de turbines geleid wordt direct van de rivier, zonder dat het eerst opgeslagen wordt in een of ander bekken. Dit was de normale praktijk langs waterrijke rivieren zoals de Río Ara: zie bv. Broto, Fiscal, Guaso, of Jánovas. Maar hier was opslag van het water wél noodzakelijk.

De embalse ligt even hoog als de bovenste verdieping van de molen (6). Een groot rooster houdt ongewenste voorwerpen weg van de turbines.

(6) Water reservoir achter de molen
 
Na gebruik wordt het water naar de rivier terug geleid via een tunnel onder de weiden. Het begin van die tunnel is zichtbaar van in de cárcavo (9) De cárcavo (7) bevindt zich tussen de twee secties (graan en electriciteit) van de molen. Ze is smal en diep. Als je naar beneden klimt zal je zien dat ze, op de afvoerpijpen van de turbines (8) na, leeg is.
 
(7) Cárcavo (8) Afvoer van de turbines (9) Begin afvoer onder de weide
 
 
Inleiding 
Leer hoe een molen werkt 
Bezoek de molens; catalogus 
Litteratuur en web-links 
© en e-mail:

Pad: Home / Altoaragón: oude watermolens