Path: Inleiding - Bezoek de molens; catalogus - Epernon - oorsprong van de stenen English
Molens in Altoaragón - oorsprong van de stenen

Epernon
Epernon, toen we daar de eerste keer kwamen in 2003, was erger dan La Ferté-sous-Jouarre. We deden ons best maar vonden geen spoor van een molensteen­industrie. Het moet te kort na het Internationale Colloquium van 2002 geweest zijn. Dat deed Epernon en La Ferté wakker worden en in 2005 opende het conservatoire (museum) van Epernon zijn deuren. We gunden hen wat tijd om de zaak in orde te krijgen en besloten dan tot een vervolg­bezoek aan de streek.

Foto's: 19.IX.2009
La Ferté-sous-Jouarre Epernon

(1) Het museum voor molenstenen en plaveien

Het eerste wat je doet in Epernon is een bezoek brengen aan Le Conser­vatoire zoals ze het museum ginds noemen. De expositie is prima opgesteld en heel leerzaam.
Wat wél verveelt is dat bijna elk vrij plekje op de muren een kadertje draagt: geen foto's.
Als Hr. Duc (†) aanwezig is, probeer dan een rondleiding met hém, want hij weet werkelijk alles.

Er zijn ook enkele folders ter beschikking (3). In die over de carrières bleek het bijzonder moeilijk om de kaartjes te vertalen naar de echte wereld. Werd er bespaard op het nalezen? Hoe dan ook, de excursie blijft de moeite.

 De opkomst van Epernon als een belangrijke bron van molenstenen valt samen met de komst van het spoor in 1849. Daarvoor werden stenen alleen gedolven voor plaatselijk gebruik. La Ferté leverde wereldwijd maar kreeg het moeilijk door­dat de bodem uitgeput raakte. La Ferté had dringend nood aan een nieuwe bron van geschikte stenen.

De firma du Bois de la Barre (zie La Ferté foto 6, 12) had enkele jaren eerder afgesproken om de stenen van ene Joseph Theil te verdelen. Die Theil had enige tijd gewerkt in La Ferté en voerde nu een zaak in Epernon. Dus in La Ferté waren ze op de hoogte en korte tijd later werden de beste stenen van het merk hier geproduceerd (‡).
(2) Stenen uit La Ferté (donker) en Epernon (3) Folders met geleide wandelingen

Al snel was een enorme oppervlakte —tussen de huidige Rue de l'Avenir en Route de Gallardon— aan beide zijden van het spoor in gebruik voor de industrie.

Foto 4 toont één van de vroegere hoofdkwartieren. Van de andere gebouwen rest alleen nog een klein stukje verborgen in een achtertuin. Beter bewaard, en interessant bovendien, is het sys­teem om stenen te laden op de wagons. Om het goed te bekijken moet je wel op SNCF terrein zijn. Enig gevoel voor timing is belangrijk.
(4) Société Générale Meulière: vroeger hoofdkwartier

(5, 6) Molenstenen zijn omnipresent in de tuin van het huis in foto 4

(7) Akkers en bossen langs de weg van Epernon naar Nogent

(8, 9) Verlaten groeven
Net als in La Ferté vulden verlaten groeven snel met water en werden ze verborgen onder de bomen. Sommige kan je nu nog vinden. Een goede omgeving om ze zien is langs de weg naar Nogent-le-Roi even buiten Epernon.

Loop door de akkers naar de bomen en verken de randzone van het bos. Daar liggen verschillende oude groeven. Speur wat rond voor stukken steen om hun kenmerken te leren.
(10) Achtergebleven steenfragmenten

La Ferté-sous-Jouarre Epernon

† Duc, Jean-Paul — 2005 — Carriers et meuliers de la région d'Epernon
Mairie d'Epernon - Idéogram — ISBN: 2-87933-001-7; 160pp.
Duc, Jean-Paul — 2009 — Histoire d'Epernon Volume III
Idéogram - Association Épernon Patrimoine et Alentours — ISBN: 2-87933-005-X; 160pp.
Vanhercke, L & Anselin, A. — 2009 — Piedras de moler nacidas en Francia y olvidadas en el Alto Aragón — Revista El Gurrión - Labuerda: 117, pp 21-26; Download PDF file.
‡ Het is ironisch dat de technische evolutie die het mogelijk maakte om betere stenen te leveren bij de kleine molens in Aragón —de trein— eigenlijk ook hun ondergang betekende. De oogst kon gemakkelijk via het spoor naar de industriële maalderijen gebracht worden en het was terzelfdertijd gedaan met de eeuwige zorg om het nodige water.
Inleiding 
Leer hoe een molen werkt 
Bezoek de molens; catalogus 
Literatuur en weblinks 
© en e-mail:
Path: Home / Altoaragón: oude molens