Het gebouw is gerenoveerd (vergelijk 1 en 2). De helling van het dak is veranderd. De vorm van de ramen is anders en op de bovenverdieping bevinden zich nu drie ramen, waarvan er geen enkele op dezelfde plaats staat als de twee originele.
We konden niet naar binnen kijken, maar ik betwijfel of er nog iets van de originele inrichting bewaard is.
Deze site is de geboorteplaats van het hedendaagse Ecostean.
Volgens de website van het bedrijf stamt Ecostean af van het oorspronkelijke familiebedrijf dat
Juan Manuel Santaliestra in 1931 leidde: de Fábrica de aceites, zichtbaar in afbeelding 2 (let op de tekst die tussen de ramen vooraan is geschilderd).
Het is opmerkelijk dat de renovatie een oudere tekst aan het licht bracht (1, 3).
De spooktekst leest als Año 1930 en dan ook nog oleario dE Costean.
Het lijkt er op dat er al een molino oleario
, een oliemolen, in bedrijf was vóór de datum gegeven op de website.
Misschien nam Don Santaliestra de zaak over van eerdere
uitbaters? In het provinciaal register van Huesca voor het jaar 1865 vinden we een lijst met alle personen
in Costean samen met hun eigendommen en inkomsten (land, huizen, teelten, …).
De Santaliestra familie is er in vermeld, maar bij hun talrijke eigendommen
—ze moeten behoorlijk welstellend geweest zijn— is geen molen vermeld. Er is wel een andere fiche waar dat wel
het geval is.
Número 112 leest Cuerpo de propietarios: posee una casa en la calle baja
en ook Un molino oleario
(4). Er was dus al een oliemolen die gezamenlijk eigendom was van meerdere mensen.
Dit roept vragen op. Is dit dezelfde molen en heeft Santaliestra deze overgenomen? Of begon hij zijn eigen molen? Als aanvulling op de bestaande of ter vervanging ervan? Er is nog wat graafwerk nodig.
(4) Item 112 van het provinciaal register van 1865.
Let op het kleine plaatje dat aan de muur boven de ingang is bevestigd en zichtbaar is op zowel de oude als de recente foto's. In reliëf lezen we
Seguros AURORA Bilbao (5). Deze verzekeringsmaatschappij werd opgericht in 1900. Aurora bleef onafhankelijk tot 1977 toen het fuseerde met La Polar, ook uit Bilbao en opgericht in 1901, tot
AURORA POLAR, later overgenomen door AXA.
We hebben Aurora ook gezien in de molen van Villalangua.
Bij de ingang van het dorp staat een oude molensteen (6). Het is een puddingsteen met gebogen groeven aan de buitenrand. De steen is mogelijk afkomstig van de oude molen (7) die naast de oliemolen staat.
Deze oude molen bestaat uit een gebouw met een ommuurde voortuin. We konden niet naar binnen, maar kijkend over de, vrij hoge, muur konden we wat apparatuur zien met een lintwiel. Helaas konden we geen voldoende overzicht krijgen om te weten of het echt een molen was.
