Alcampell

Alcampell is een dorp in de Litera streek. De molen —gekend als de Molí de Dalt de Falaguer— is gelegen aan de oost-grens van Alcampell, dicht bij de N-230 die de hoofdader is tussen Lleida, de Valle de Arán en Frankrijk.Vanuit Benabarre ongeveer 22 km naar het zuiden rijden. Daar is een afslag naar rechts. Het is de A-1240 naar Tamarite de Litera en Alcampell. Deze weg meandert lichtjes naar rechts en dan weer links en op het omslagpunt moet je links de resten vinden van een oudere weg. Er is een agro-industrieel complex aan de rechter kant. Er is links net voldoende plaats om een voertuig te te parkeren.

Fot's: 09.viii.2012, 25.viii.2015

1	Dak van de molen
2	Top van de cubo

3	Begin van de aanvoer naar de cubo
4	Overloop van de vijver

De vijver is enorm. Foto (1) is genomen van op de noordelijke dijk die net zichtbaar is vooraan in beeld. Twee andere wallen zijn zichtbaar: •west — van halfweg de rechterzijde naar punt 3 — en •zuid — de muur die vanaf punt 3 naar links loopt.

De N-230 loopt in de valley van de Barranco de Falague. Komende van die N-230 valt het op dat de molen hogerop gebouwd is, op de wal langs de rivier (2). Het water moet daarom van redelijk ver stroomopwaarts aangevoerd geweest zijn. Er is echter geen spoor meer van een kanaal.

Oude kaarten, in het bijzonder de editie 1953 van de MTN50-serie van het Instituto Geográfico Nacional (vel 326), tonen een Acequia del Molino de Falague die ongeveer 2km stroomopwaarts van het riviertje aftakt. Heden ten dage is dat nabij de Pont de Corones en kilometerpaal 43 van de N-230.

Een goot loopt van het smalle einde van de vijver (1 pt3) naar de cubo. Eerst is er een rooster van regelmatig geplaatste staven om ongewenst materiaal tegen te houden (3). Dan komt er een stel sleuven voor een deur om het water af te sluiten. Een klein gemetseld muurtje verhindert dat er water naar de cubo kan stromen. Het moet dateren van na de sluiting van de molen.

De drukput, cubo, en de goot erheen zijn gemaakt uit behakte natuursteen (6). De goot is meer dan 10m lang, ong. 0.5m breed en zowat 1.5m diep. Op het einde gaat de bodem trapsgewijs omlaag naar de cubo.

De goot draagt een dak gebouwd als een tamboerijngewelf: de Catalaanse boog wordt gevormd door verschillende lagen van dunne, elkaar overlappende tegels (5). De cubo is afgesloten met een koepel in dezelfde stijl (7).

De waterwerken hebben het nog redelijk uitgehouden; de rest van de molen is één grote puinhoop (8) gedomineerd door de toren van de cubo. Er rest nauwelijks wat van de vroegere activiteiten.

We onderscheiden 3 niveau's. Op het laagste niveau (10), ong. 10m onder de top van de cubo, bevondt zich de turbine. Naval (1995, †) zegt dat de turbine een ∅ had van 1m en dateerde van het begin van de 20ste eeuw.

De werkvloer (9) was op de hoogte van de grond. Het is de ruimte dichtst bij de turbine. De plaats heeft een brede houten deur die aan de buitenkant met ijzeren platen beslagen is (zie 8). Er is nog een tweede kamer met zijn eigen smallere deur naar buiten, maar ik kon niet uitmaken waarvoor ze diende.

Naval (1995, †) zegt dat er 2 stenen waren —dos muelas, stenen, geen koppels— 1 uit zandsteen en de andere uit vuursteen (pedernal), nog ter plekke ten tijde van zijn veldwerk. Ze maten ∅ 140cm bij een dikte van 20cm.

Ten tijde van ons bezoek konden we geen stenen, of stukken ervan, vinden. We konden eigenlijk niets opdelven, behalve een gemutileerde steenkist (11).

Van de bovenverdieping rest alleen het stuk boven de werkplaats (9).

De muren waren gekalkt. Bijna alles is los gekomen, maar buiten, tussen beide deuren, overleven nog twee gravures. De kleinste is gekrompen tot de kern van een steen. De andere toont een steen met scherpsel (12). Dat is een vrij populair thema onder molenaars (andere voorbeelden: Arén, Labuerda).

(11) Guardapolvo = steenkist

(12) Tekening van een steen

† José Manuel Naval Carceller & Juan Rovira Marsal —1995— Los molinos hidráulicos de la comarca de La Litera (Huesca). Primeras jornadas nacionales sobre molinología; p387-399.
in Cadernos do seminario de Sargadelos. A Coruña: Fundación Juanelo Turriano. Seminario de Sargadelos. Museo do Pobo Galego, 1997; 880p.; ISBN: 84-7492-862-1.