Ribera de Castanesa

Ribera is gesitueerd in de Ribagorza streek van de provincie Huesca. Het hoorde bij Castanesa dat later zelf terecht kwam bij Montanuy in 1966. Je vindt het ten noorden van Noales dat op de N 260 ligt tussen Castejón de Sos en El Pont de Suert. Ribera ligt in de idyllische vallei van de Río Baliera. Er bestaan plannen om dit prachtige landschap op te offeren aan de uitbreiding van het Cerler ski resort met, onder andere, circa 2500 huizen en 3000 hotelkamers en in Ribera zelf parkeerplaats voor 1600 voertuigen.
Aan de ingang van Ribera word je al verwelkomd door een op rust gestelde steen (1). Loop tussen de huizen en kruis de rivier. De molen ligt enkele passen verderop.

Foto's: 22.VIII.2017

De constructie is bijna helemaal verborgen onder struiken en bomen (2) en verkeert in een ellendige toestand. Er zijn sporen van een bovenverdieping, maar hoe die werd gebruikt, als woonruimte of voor opslag, is nu onmogelijk uit te maken. Het gelijkvloers bestond wellicht uit twee kamers van ongeveer dezelfde grootte. Links (van buiten naar de molen toe kijkend, 2) was de eigenlijke molen waar we nog wat van de uitrusting aantroffen.

De andere kamer kan een soort ontvangstruimte geweest zijn. De kamer is immers verbonden met de werkruimte en moet ook een ingang van buitenaf gehad hebben — ten minste, dat is wat wij afleiden uit de resten van de muren.

De werkplaats werd uitgebreid om plaats te maken voor de generator (4) en dit deel van de constructie steekt nu verder naar voor dan de rest (3).

Er zijn twee afvoeren onder vrij vlakke bogen. De linkse (4) is voor de turbine en de rechtse voor de graanmolen (5). De gevel — precies als in de meeste molens — vertoont een raam boven de uitlaat van de graanmolen.

Het dak van deze cárcavo (5) is bezweken en verbergt nu het wiel dat is blijven liggen. Een ijzeren as toont dat de loper werd aangedreven door dit wiel en niet door de turbine, waarmee geen verbinding is.

Al het werk gebeurde in één kamer (8). De graanmolen en de turbine staan naast elkeer tegen de achterwand.

De maalstoel (9) staat rechts juist naast de ingang. Ze is ook gebruikt als ondersteuning van het distale einde van de as van de turbine (10).

(9) Samengestelde stenen zijn uiteen gevallen

De stenen waren van het samengestelde type. De metalen spanbanden zijn gebroken en de stenen zijn uiteen gevallen. Alleen de centrale stukken, samen met een trechter, zitten nog op de as. De maalstoel is gemaakt van gekapte steen. De voorkant, met een gleuf waar het meel uit kwam, is gemaakt van een stronk zonder veel afwerking. Het oppervlak is onregelmatig en er steken zelfs nog enkele vertakkingen uit. Verder konden we geen werktuigen of andere apparatuur ontdekken.

Naast de maalstoel staat een grote turbine (10). Ze is gemaakt door La Electricidad S. A. (LESA) uit Sabadell en draagt het nummer N° 129 (11). Een ander type van hetzelfde merk kan men zien in Acumuer (serienummer 156).

(14) Plaatje op de generator

De generator staat helemaal vooraan in het gebouw. De riem moet bijgevolg de werkruimte doorkruist hebben van achter naar voor (12). Voor elk bezoek aan het controlepaneel — dat stond in de hoek het verst van de ingang — was men verplicht om er overheen te stappen: niet ideaal.

De generator draagt een plaatje (14) met de specificaties maar zonder aanduiding van het merk. Het kan LESA's eigen merk geweest zijn, of misschien wel Oerlikon waarvan LESA een verdeler was.

N°	99896	Rev	1500
Amp.	82	Volts	220
HP	K 18	Tipo	S S

(16) Water inlaat (saetín) naar de turbine

De molenvijver ligt boven en achter het gebouw. De aanleg van een nieuwe dienstweg heeft de site verstoord, maar men kan zich nog steeds een idee vormen van de oorspronkelijke indeling. Elke afdeling (meel, electriciteit) had zijn eigen sectie (15) met zijn eigen deur. Het deel dat water leverde aan de turbine is nog steeds bijna helemaal open en de inlaat (16) is vrij van struiken. Het deel dat de graanmolen van water voorzag is verborgen onder een dikke laag van braamstruiken.