Plan

Plan ligt in de vallei van Gistaín (valle de Chistau) aangeduid op elke kaart van de streek. Verlaat L'Ainsa richting Bielsa en de Franse grens. Rechtsaf in Salinas de Sin en volg de niet bijzonder brede weg tot in Plan. Hier ga je door: de weg rondt het dorp naar San Juan de Plan. Je ziet de molen (1) aan het einde van het dorp rechts in de bedding van de Río Cinqueta.

Foto's: 04.III.2010

(1) Beide molens vanuit het dorp

(2) Molens met Plan achteraan

(3) Graanmolen (links) en zagerij

De constructie is een combinatie van een graanmolen en een zagerij (3). De graanmolen (1, 7, links in 3) is recentelijk gerestaureerd; de inhoud van de molen ligt echter op een hoop gestapeld in het gebouw er naast (8). Niet definitief laten we hopen.

De zagerij (serrería) is in vrij goede toestand en gebruiksklaar op het water na, want de aanvoer is onderbroken. De organisatie van de werkplaats (4) is net als in Gistaín. Merk op dat de vloer binnen verlaagd is opdat de rails buiten op grondniveau zouden liggen (3).


	(4) Serrería: de werkplaats

De turbine die alles aandrijft bevindt zich in een lage aanbouw van het hoofdgebouw: zie (2) en links in (4).

Het is een Frans merk geïnstalleerd door een Frans bedrijf (5, 6). Op 11 april 1922 heeft Joseph Négri —een Italiaan levend in St Dié—in de Verenigde Staten patent 1,412,313 verkregen voor zijn hydraulische turbine met enkele verbeteringen voor de regeling van de stroming.

(5-6) Turbine met zijn merkplaatjes

TURBINES NÉGRI S^T DIÉ
B^TE 5606 FRANCE ETRANGER
N° 450

BARBIER & BESSON
Matériel d'Usine & Entreprise
Machines-Outils Fer & Bois
Toulouse

(7) De graanmolen

De inhoud van de graanmolen waren opgestapeld in de zagerij (4 midden achter de zaagkop, 8): een ronde stofkast (guardapolvo), een kraan, een houten ladder, en een mooie trechter getekend Juan Molins Ainsa. Het eerste en enige exemplaar dat we ooit van dit merk zagen.
Eén van de binnenkanten is voorzien van korte rijen kopspijkers (10) die dienst doen als maatstrepen. Meer dan 20 jaar geleden zagen we hetzelfde systeem in de molen van Lacort.

Laten we hopen dat alle spullen spoedig de weg terug vinden naar de juiste plek in het herstelde gebouw —we hebben het, helaas, wel eens anders gezien.